Zwiazek Strzelecki Rzeczypospolitej - Czy już tu byłeś? Miejsce śmierci Marii Piotrowiczowej 24.02.1863 roku

Utworzono: 15 lipiec 2018

Odsłony: 2045

Po wybuchu powstania przystąpiła wraz z mężem i częścią służby rodzinnego folwarku w Radogoszczy do oddziału...

Bitwa pod Dobrą była jednym ze starć zbrojnych stoczonych w okolicy Łodzi w ramach Powstania Styczniowego. Odbyła się 24 lutego 1863 roku z udziałem polskich powstańców, dowodzonych przez łęczyckiego lekarza Józefa Dworzaczka. Stoczyli oni zaciętą walkę z wojskiem rosyjskim sztabskapitana Nawrockiego-Oposzyńskiego. Siły polskie składały się z 30 kawalerzystów, 60 strzelców i 210 kosynierów, zaś Rosjanie dysponowali dwoma rotami piechoty oraz stu kozakami (lącznie do 800 żołnierzy). Bitwa rozpoczęła się około 12:00 i trwała do około 17:00. Zginęło w niej - wedłu różnych źródeł - od 63 do 72 powstańców, wielu było rannych, a 80 dostało się do niewoli. Polegli zostali pochowani na cmentarzach w Dobrej, Brzezinach i Łodzi. Niemałe straty ponieśli także Rosjanie. Po bitwie oddział powstańczy przestał istnieć, część jego członków dołączyła do innych zgrupowań. Dowódca Jozef Dworzaczek został schwytany w okolicy Nowosolnej przez niemieckich kolonistów i wydany w ręce Rosjan. Zmarł na zesłaniu na Syberii w 1868 roku.

Maria Piotrowiczowa z domu Rogolińska (1839-1863) - urodziła się w Kuźnicy Kiedrzyńskiej w województwie łódzkim, pochodziła z zamożnej rodziny ziemiańskiej. Wychowana była w atmosferze patriotycznej - jej ojciec Zygmunt Rogoliński był uczestnikiem Powstania Listopadowego wraz z własnym pocztem zbrojnym. Maria w dzieciństwie uczyła się fechtunku, strzelania i jazdy konnej. W wieku 17 lat wyszła za mąż za nauczyciela Konstantego Piotrowicza. Oboje działali w łódzkiej konspiracyjnej organizacji narodowej, krzewili oświatę i kulturę wśród najuboższych. Po wybuchu powstania przystąpiła wraz z mężem i częścią służby rodzinnego folwarku w Radogoszczy do oddziału stacjonującego w lesie łagiewnickim. Pełniła funkcje pomocnicze zbierając broń i pieniądze dla oddziału, później jednak zgłosiła się do bezpośredniej walki z wrogiem. Poległa 24 lutego 1863 roku w bitwie pod Dobrą dzielnie broniąc powstańczego sztandaru. Jej mąż został ranny i zmarł kilka dni później w łódzkim szpitalu. Oboje pochowani zostali na Cmentarzu Starym przy ulicy Ogrodowej w Łodzi.

Z pamiętnika powstańczego Wiktora Jaworskiego pseudonim Stanisław Bellina: "Obraz pobojowiska był przerażający. Około siedemdziesięciu najokropniej pokaleczonych polskich trupów i bardzo wielu ciężko poranionych, obdartych do naga przez moskiewiskie żołdactwo, zaległo na polu bitwy. [...] Pomiędzy poległymi był Gadomski akademik, Orłowski i dwie kobiety. Jedna, Maria Piotrowiczowa, z domu Rogolińska, lat 23 licząca, żona nauczyciela wiejskiego, napadnięta i obskoczona przez Moskali, odpędzała ich kosą od siebie, w końcu legła zabita obok swego męża; drugą była Katarzyna, służąca. Pastwienie się żołdaków nad ciałami zabitych kobiet świadczyło o dzikości wojska. Piotrowiczowa miała dwieście pięćdziesiąt ran na swoim ciele".